Zakażenia szpitalne pod kontrolą – konferencja Polskiego Towarzystwa Zakażeń Szpitalnych

Zakażenia, a w szczególności zakażenia szpitalne, to jeden z najistotniejszych problemów zdrowotnych w Polsce. W 2021 r. zgłoszono rekordową liczbę 4431 ognisk epidemicznych, podczas kiedy w 2020 r. było ich 2800, a w 2019 r. – 692. Rezerwuarem drobnoustrojów, będących powodem rozwoju zakażeń mogą być zarówno pacjenci, jak i personel medyczny, a także nieprawidłowo zdezynfekowany sprzęt medyczny czy przedmioty codziennego użytku.

– Zakażenia, w tym zakażenia szpitalne, towarzyszą medycynie od początku jej powstania, czyli w zasadzie od początku cywilizacji. Postęp w medycynie i technologiach medycznych powoduje, że narażenie na zakażenie udaje się minimalizować, choć wyeliminowanie ich do zera jest niemożliwe – mówi prof. dr hab. n. med. Jadwiga Wójkowska-Mach z Katedry Mikrobiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Według danych PTZS, częstość występowania zakażeń określa się na poziomie 7–10 proc., natomiast wskaźnik śmiertelności to około 6,9 proc. Najczęstszą postacią zakażenia szpitalnego jest kolejno: zakażenie układu moczowego, zakażenie układu oddechowego, sepsa oraz zakażenia miejsca operowanego. Również stosowanie cewników do pęcherza moczowego czy dostępy naczyniowe (tzw. cewniki naczyniowe) znacząco zwiększają narażenie na zakażenia.

– Każda hospitalizacja wiąże się z ryzykiem wystąpienia zakażenia. Ale profilaktyka i kontrola zakażeń umożliwia znaczące ograniczenie tego ryzyka – dlatego spotkaliśmy się na sympozjum w Szczyrku. Chcemy zintegrować działania służb medycznych i samorządów, aby możliwie najbardziej ograniczać ryzyko zakażeń szpitalnych i niwelować ich skutki – dodaje.

Podczas sympozjum zostały omówione między innymi zasady współpracy szpitali i Państwowej Inspekcji Sanitarnej w obszarze nadzoru nad chorobami zakaźnymi i zakażeniami, leczenie zakażeń wywoływanych przez bakterie wielolekooporne i rola kontroli zakażeń w oddziałach intensywnej terapii.

Swoje miejsce w dyskusji mieli także seniorzy. Tematyką jednego z paneli były norowirusy, jako przyczyny zakażeń szpitalnych lub nawet epidemii u osób w starszym wieku. Część obrad poświęcona była także opiece długoterminowej, w tym szczególnie opiece nad pacjentami starszymi. Osobna sesja została poświęcona na przedstawienie zasad nadzoru nad zakażeniami w jednostkach opieki długoterminowej, strukturze i organizacji systemu opieki długoterminowej w Polsce oraz zakażeniom związanym z opieką zdrowotną i konsumpcja antybiotyków w świetle wyników programów Europejskiego Centrum Kontroli i Prewencji Chorób.

Wśród zgromadzonych uczestników znaleźli się przedstawiciele zarówno środowiska lekarskiego i akademickiego, jak i administracji publicznej, w tym Wojewódzkich Inspektoratów Sanitarnych.

– Wiele zakażeń, niezależnie od ich etiologii, może doprowadzić do najcięższej formy zakażenia, czyli sepsy, która jest gwałtowną uogólnioną reakcją zapalną organizmu na zakażenie. Jest to stan, który wymaga szybkiej i agresywnej terapii, w tym leczenia antybiotykiem. Jedną z metod profilaktyki takich ciężkich i trudnych w terapii zakażeń jest profilaktyka i kontrola zakażeń, w tym tak podstawowe działania, jak higiena rąk i higiena środowiska – tłumaczy dr hab. n. med. Jadwiga Wójkowska-Mach.

Profilaktyka zakażeń szpitalnych to jedno z najważniejszych zadań nowoczesnej medycyny i personelu medycznego. Profilaktyka obejmuje higienę, dezynfekcję i sterylizację oraz izolację niektórych chorych – związaną z ich kolonizacją przez drobnoustroje groźne np. wysokolekooporne, albo izolacją ochronną, w tym szczególnie pacjentów hematologicznych. Ważny jest również bieżący nadzór nad zakażeniami, w tym ich monitorowanie oraz realizacja procedur im zapobiegających.